ویژگی‌های کانه‌زایی مگنتیت معدن آهن نرم با نگرشی بر سنگ‌شناسی و ژئوشیمی سنگ‌های گابرویی-دیوریتی مجاور آن (شمال طبس، استان خراسان جنوبی)

معدن آهن نرم در شمال شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی و در شمال خاوری ایران قرار دارد. کانه اصلی در منطقه کانی‌سازی، مگنتیت است که فراوان‌ترین کانی‌ سیلیکاته همراه آن بلورهای درشت اکتینولیت است که بلورهای ریز آپاتیت نیز با تجمع محلی آن را همراهی می‌کند. عیار آهن 55-50 درصد است و مقدار سولفور تا 3درصد می‌رسد. بر اساس بررسی‌های صحرایی، مطالعات زمین‌شیمیایی کانسنگ، الگوی توزیع و فراوانی عناصر کمیاب در مگنتیت؛ شباهت‌های زیادی بین کانی‌سازی معدن آهن نرم و برخی از ذخایر مگنتیت-آپاتیت (IOA)، مشاهده می‌گردد. عمده واحدهای منطقه مورد مطالعه را واحدهای آهکی-دولومیتی سازند ریزو تشکیل می‌دهد که ماگمای گابرویی-دیوریتی در آن‌ها نفوذ کرده‌اند. بافت غالب این توده‌های نفوذی، هیپ‌ایدیومورف گرانولار است و بطور عمده از کانی‌های پلاژیوکلاز، آمفیبول (هورنبلند)، پیروکسن (بطور عمده دیوپسید) و مقادیر قابل توجهی کانی فرعی آپاتیت به همراه کانی‌های کدر مانند مگنتیت و پیریت تشکیل شده‌اند. این توده‌ها از نوع آلکالن هستند و در جایگاه درون صفحه‌ای شکل گرفته‌اند. بر اساس مطالعات زمین‌شیمیایی عناصر فرعی و کمیاب خاستگاه ماگمای مادر این توده‌ها، ذوب بخشی درجه پایین گارنت لرزولیت گوشته است و شاهد زمین‌شیمیایی مبنی بر آلایش پوسته‌ای وجود ندارد.